UYARI: "Bu bilgilerin hepsi kitaplarımın içerikleridir ve kendi yorumlarımı ve görüşlerimi de kapsamaktadır.
Doğada yanlış kullanacağınız her bilgiden kendiniz sorumlusunuz!
Vücut dokularına yeterli oksijenin gönderilememesi sonucu oluşan olumsuz ve tehlikeli duruma denir. Havacılarda ve dağcılarda daha çok rastlanır. Yüksek irtifa hastalığı sınıfında olmasına rağmen, havadaki oksijenin azaldığı durumları da kapsar.
Spor yapmayanlar, sigara ve alkol bağımlılığı olanlar, düzgün beslenmeyenlerde etkisini daha çabuk gösterir.
Belirtileri Nelerdir?
Genelde belirtileri sinsidir ve geç fark edilip, kişiye göre değişiklikler gösterir. Baş dönmesi, sebepsiz gülme, kendine fazla güven ve saçmalamaların artması hipoksinin belirtileridir ve alkol kullanımındaki belirtilere oldukça çok benzemektedir.
Yaşanmış bir olayda; savaş şartları içerisinde yüksek irtifada ve düşman hatları içerisinde uçmakta olan bir pilotun düşman pilotlarına samimi bir şekilde el salladığı ve kaçmadığı tespit edilmiş, sonrasında böyle bir şeyi neden yaptığını anlamadığını söylediği kayıt edilmiştir.
(Ben de, 18.500 feette bir askeri HAHO atlayış görevimde en son atlayış yapacak personeldim. Açık rampa ağzında, atlayan personelin kamera çekimini yapıyordum ve oksijen maskesi kullanmıyordum; sıra bana geldiğinde oksijen maskesi kullanan uçuş teknisyeni astsubay
dudaklarımın mavimsi bir renk aldığını ve manasız gülümsemelerimin olduğunu atlayışım sonrasında aşağıda bana söylemişti :) )
İrtifalara Göre Etkileri:
10.000 feete (3000 m'ye) kadar: Etkileri tam olarak fark edilmeyebilir.
10.000 - 15.000 feet arası: Hipoksiye karşı koyma safhasıdır. Bulanık görme ve baş ağrısı ile devamında düşünme yeteneğinde azalma görülür. Dudak ve tırnaklarda morarma, nadiren de karıncalanma görülür. Bu irtifada en son kulak rahatsızlanır.
15.000 - 20.000 feet arası: Tüm belirtiler bu irtifada bir anda oluşabilir. Bu irtifada ve safhada verilecek kararlar çok çabuk uygulanmalıdır
20.000 feetten yukarısı: 5 dakika içerisinde mide bulantısı ve baş dönme, hemen devamında vücut fonksiyonlarının bozulmasıyla bilinç kaybı gerçekleşir.
TUC (Time of Useful Consciousness): Faydalanılabilir Bilinç Süresi. Hipoksik ortama girişten itibaren belirtilerin görüleceği ana kadar olan süredir. İrtifa yükseldikçe bu süre kısalır. Kişilerin bünyesine göre bu süre değişiklik gösterebilir.
> 18.000 feette 20-30 dakika
> 28.000 feette 03 dakika
> 30.000 feette 15 saniye
Bunlar havacılık tıbbı verileridir.
Korunma ve Kurtulma Yöntemleri:
1. Şartların müsaitliğine göre hemen 10.000 feetin altına inilmelidir.
2. Oksijen sistemi vasa %100 basınçlı oksijen alınmalıdır.
3. Solunumun dakikada 12-16 arasında olması sağlanmalıdır.
4. Yüksek irtifaya çıkılmadan çok öncesinde uyku, beslenme düzenlenmeli ve alkol/sigara gibi faaliyetler bırakılmalıdır.
