UYARI: "Bu bilgilerin hepsi kitaplarımın içerikleridir ve kendi yorumlarımı ve görüşlerimi de kapsamaktadır.
Doğada yanlış kullanacağınız her bilgiden kendiniz sorumlusunuz!
Doğa sporlarında dört mevsim yapılanlar olduğu gibi sadece kendine ait ortam ve mevsimde yapılan çeşitleri de vardır. Bunu da sporun uygulanma şekli ve doğal olarak ilgili malzemeleri belirler.
Örneğin dört mevsim yapılabilen günübirlik doğa yürüyüşü hiking yaz mevsiminde daha az sayıda malzeme ile yapılabilirken, kışın daha fazla sayıda malzeme ile gerçekleştirilebilir.
Bir kere yazlık giyimin yerini kışlık giyim alacaktır. Çabuk kuruyan ve soluyan kumaş gibi teknik özellikler aynı kalmakla beraber, bu sefer kumaşın izolasyon ve kalınlık durumu gibi yapısal özelliği değişecek,
bu da malzemenin kalınlaşması ve ağırlığın artması demek olacaktır. İçe giyilen içlik belki de kışın şardonlu olacaktır. Kışın sırt çantası biraz daha büyüyecek çünkü içine eldiven, bere, kışlık mont,
daha fazla yedek çorap v.s. yerleştirilecek, daha fazla malzemeye ihtiyaç olacaktır.
Kışlık malzemelerde su geçirmezlik, izolasyon (en az ısı kaybı ile sıcaklığı muhafaza edebilmek), çabuk kuruyabilme, hafiflik ve kullanım kolaylığı gibi özellikleri göz önünde bulundurmak gerekir.
Mesela, yazın giyilen gore-tex özellikli bir bot ile kışın giyilen gore-tex özellikli bot farklı olacaktır ve zaten öyle de olmalıdır. Bir kere kışlık botun sıcaklık izolasyonu yüksek olmalıdır.
Yazın kullanılan 30 Litrelik sırt çantası, kışın 15 litre daha büyük olacaktır. Görüldüğü gibi malzemelerde mevsime göre değişiklik olması gerekmektedir. Yazın giydiğimiz bir postalı, kışın wax'layarak kullanmamız gerekecektir.
Bu da malzeme de koruyucu bakıma bir örnektir.
Doğa sporlarını daha uzun süre ve daha konforlu olarak doğru yapabilmeniz için yazlık ve kışlık malzeme dışındaki malzemelerinizin bir kısmının da ne yazık ki çifter olması gerekir.
Evet belki maddi imkan sorunu ortaya çıkacaktır, ama aslında yazlık ve kışlık ekipman ayırımı ile malzemelerin çiftlenmesi onların daha uzun süreli kullanımı, sonuçta da daha az masraf demektir.
Yaz kış aynı botu kullanan orta düzey bir doğacı iki sene sonunda malzemesini yenilemek zorunda kalabilir. Dönüşümlü olarak ve mevsime uygun malzeme kullanmak yıpranma sürelerini uzatacaktır.
Yaz kış fark etmez, malzemeleriniz ne kadar temiz ise o kadar kuru, serin veya sıcak kalırsınız. İyi ve düzgün solunum yapan kumaş kirli ve buhar yüklü vücut havasını hapsetmez, dışarı verir, temiz havayı da içeri alır.
Bu da kuru, serin veya sıcak kalmanızı sağlar. Şöyle ki, kirli kıyafetin kumaşının gözenekleri kirden tıkalı olacağından vücuttan çıkan ter buharı dışarı çıkamayacağı için kumaş ve vücut arasında yoğunluk yaparak nem ve ıslanma olur.
Hava sirkülâsyonu olmazsa nem elbise altında hapsolur. Bu da bizim daha çok üşümemize neden olur ve kışın hipotermi geçirmeye kadar götürür bizi. Sıcaklığı korumak iyi bir ventilasyon, yani havalandırma ile olur.
İşte bu yüzden kıyafetlerimizi temiz tutmaya çalışmalıyız.
Kar suyu malzemelerimizi özellikle deri olanları çok güzel yıpratır. Kardan sonra ve mevsim sonunda tıpkı deniz suyu görmüş malzemelere yapıldığı gibi, ılık su ile yıkamalı, özellikle deri malzemelere,
özel kremlerle yumuşatıcı ve besleyici tabir edilen bakım uygulanmalıdır.
TUR KAYAĞI
Tur kayağı, cross country kayağı, klasik kayak. Bunlar çeşitli kayak tipleri ve branşlarıdır. Ama içlerinden biri kışın doğada daha rahat gezmenize ve doğayı daha sınırsız keşfetmenize en iyi olanağı sağlayan kayak türüdür.
Bu da Tur Kayağıdır.
Görüntü olarak klasik kayağa benzese de bazı yapısal ve teknik farklılıkları vardır. Yapısal olarak en önemli farkı bağlantı mekanizması ve altına takılan bir aparattır. Teknik olarak en önemli farkı da hareketli mekanizma ile yürüme ve sürükleme tekniğidir.
Tabi bunun yanında başka yan ekipmanlarda da değişiklikler vardır. Ayrıca tur kayağı kayak pisti dışında henüz ezilmemiş kar üzerinde yapılmaktadır.
Yapısal Farklar:
Kayak: Tur kayağının burun kısmında bir delik ve arka kısmında bir çentik bulunur. Delik tırmanmayı sağlayan suni derinin takılması, arkadaki çentik de bu derinin çıkmasını engellenmesi içindir.
Tur kayağı klasik kayaktan farklı olarak öncelikle kayakçının boyundan uzun olmamalı, ya aynı ya da 10 cm kadar kısa olmalıdır. Klasik kayağın da bağlantıları değiştirilerek, tur kayağına çevrilebilir.
Bağlantı mekanizması: Klasik kayakta kar ayakkabısını burun ve topuktan kilitleyen mekanizma yerine, yine ayakkabıyı kilitleyen ama topuğu isteğe bağlı olarak serbest bırakan bir bağlama sistemi vardır.
Bundan neden, kayak yerden kaldırılmadan sadece topuk kaldırılarak kayakla yürümeye imkân vermesi ve eğimli yerleri çıkmada ilerleme sırasında eklem hareketini kolaylaştırmada kolaylık sağlamasıdır.
Aşağı kayarken de topuk kilitlenerek, klasik kayak gibi normal kayma işlemi gerçekleştirilebilmektedir.
Bağlama olarak adlandırılan bağlantı ve kilitleme mekanizmasının hafif ve sağlam olması gerekmektedir. Klasik kayakta olduğu gibi tur kayaklarının çoğunda da düşmelerde ve kara saplanma durumlarında ayağı sakatlamamak için
ayaktan otomatik olarak ayrılmasını sağlayan sistem ve kilo ayarlaması da mevcuttur. Ayrıca topuk bağlantısında kademe sistemi de olması faydalıdır. Bu eğimli çıkışlarda kullanılır ve ayak bileğindeki öne yapılan açının daralmasını engelleyerek
daha düz alanda ilerliyormuş gibi bir kolaylık sağlar.
Fok Derisi / Cool-Tex: Foklar sudan eğimli buza geriye kaymadan çıkarlar ve tekrar suya girecekleri zaman kayarak giderler. Derisindeki kılların açısı sayesinde bu olmaktadır. Bu yüzden fok derisi kullanılmış,
ama artık fok derisi örnek alınarak sunileri yapılmaktadır. Ama adı hala fok derisi olarak anılmaktadır. Tur kayağının ikinci önemli malzemesidir ve bu malzeme sayesinde karda tutunabiliriz. Kayağın altına kayak boyunca yapıştırılarak kullanılır.
Eğim çıkarken kayağın geri kaymasını engelleyerek yürümeyi kolaylaştırırken, aşağı rahatça kaymayı engellemeyen bir sistemdir. Kayağa uygun boyutta ve uzunlukta alınmalıdır. Kayağa gergin olarak monte edilmelidir. Bu derinin yapışkanı zamanla özelliğini kaybeder.
Benzin veya tinerle kazınarak temizlenip, yeni yapıştırıcı sürülmelidir.
Teknik Farklar:
Klasik kayakla sadece düz zeminde ilerler ve aşağı kayabilirsiniz. Tur kayağında ise buna ek olarak eğim de çıkabilirsiniz. Ayrıca klasik kayağa nazaran daha az yorularak daha uzun mesafelere gidebilirsiniz. Gezi çapınız artar,
kamp ekipmanı taşıyabilir ve hemen hemen her alanda dolaşabilirsiniz. Amaç her yere, hatta zirvelere kadar ulaşmaktır.
Eğim çıkarken kayağı kaldırmadan topuğunuzu kaldırarak ve ayağınızı kayak takılı olduğu halde ileri sürüyerek ilerleme tekniğini kullanırsınız. Bunu klasik kayakla yapamazsınız. Düz ilerlerken kayakla kayma hareketinin yanında adeta
patenle ilerliyormuşsunuz gibi topuk ve hafif ayak kaldırma hareketi ile kayarak ilerlemeniz de mümkündür. Böylelikle baton yorgunluğunuz da azalacaktır. Aşağı doğru kaymadan önce de cool-tex'i (fok derisi) çıkartıp, topuğu da kilitledikten sonra
klasik kaymayı yapabilirsiniz. Görüldüğü gibi tur kayağı geniş imkânlar sunmaktadır.
Klasik kayaktan farklı olarak, tur kayağında kullanılan iki önemli malzeme daha:
Batonlar: Klasik kayakta tek parça baton kullanılırken tur kayağında teleskopik yürüyüş batonları kullanılması, farklı eğimli yamaçlarda ilerlerken daha avantajlı olacaktır.
Ayakkabılar: Klasik kayak ayakkabılarına nazaran boğazı kısa ve bilekten daha rahat oynayabilen, yürüyüşe uygun daha geniş tabanlı, gore-tex özellikli olan mesleri bulunan ayakkabılardır. Tur kayağına uygun özelliktedirler.
Tur Kayağında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Tur kayağı ile ilgilenenler, kayak kaymayı bilmelerinin dışında bazı dağcılık bilgilerine de sahip olmaları gerekir. Tur kayağı zaten özellikle trekkingciler ve dağcılar için klasik kayaktan daha uygundur.
Tur kayakçıları klasik kayakçılara nazaran daha geniş bölgelere ulaşabildiklerinden, çığ tehlikesi ile karşılaşabilecekleri bölgelere girmemelidirler.
Tur kayağına çıkanların mutlaka yanlarında içinde sinyal aleti, pusula, sıcak içecek termosu, enerji verecek yiyecekler, ilkyardım paketi ve kaybolup da gecelemek durumunda kaldıklarında hayatlarını devam ettirecek bazı malzemeleri almalıdırlar.
