Aklimatizasyon (Yüksek İrtifaya Uyum)




UYARI: "Bu bilgilerin hepsi kitaplarımın içerikleridir ve kendi yorumlarımı ve görüşlerimi de kapsamaktadır. Doğada yanlış kullanacağınız her bilgiden kendiniz sorumlusunuz!


Yüksek irtifaya uyum sağlamak anlamına gelir. Vücut daha önce gidilen yükseklikte bulunmamış ise oksijen azlığı, yüksek irtifa basınç farklılığı (yüksekte basınç düşüktür), ısı düşüklüğü gibi olumsuz etmenlerden etkilenir. Dağcının vücudu dayanamaz ve hastalanır. Bu duruma "Aklimatizasyon Yetersizliği" denir. Yani dağcı yüksek irtifaya uyum sağlayamamıştır. Bu yüzden vücudu çıkılacak irtifaya alıştırmak gerekir, buna da "Aklimatize Etmek" denir. Bunun için de en basit ve etkili başlama yolu irtifayi kademe kademe yükseltip, her irtifada bir süre zaman geçirmektir. Bu sürede kamp yapmayı gerektiren sürelerdir. Aklimatizasyon yetersizliği durumu ilerlerse AMS (Acute Mountain Sickness) / ADH (Akut Dağ Hastalığı)'na, Beyin Ödemi'ne ve Akciğer Ödemi'ne yakalanabiliriz.

İrtifalara Göre Yükseklik Sınıflandırması:

> 0 m - 1000 m arası alçak irtifa (doğa yürüyüşçüleri için uygun)
> 1000 m - 2500 m arası orta irtifa (doğa yürüyüşçüleri için sınır)
> 2500 m - 4000 m arası yüksek irtifa (dağcılık sınıfı başlama irtfası - sorunlar burada başlayabilir)
> 4000 m - 5500 m arası çok yüksek irtifa (deneyimli dağcılık gerektirir)
> 5500 m - 7500 m arası ekstrem irtifa (çok deneyimli dağcılık gerektirir)
> 7500 m'den yukarısı ölüm getirebilen irtifa (oksijen maskesi gerektirir)

Yüksekliklere Çıktıkça Neler Olur?

> Her 300 metre yükseldikçe hava sıcaklığı 3 derece düşer.
> Her 300 metre yükseldikçe UV oranı %5 artar.
> Her 300 metre yükseldikçe oksijen oranı %3 azalır.
> Yükseldikçe dış basınç azalır (iç basıncınız artar)
> Yükseklere çıktıkça solunum hızı artar; bu da, dehidrasyon (su kaybı), kas yorulmaları ve baş ağrısı yapar.
> Hipoksia (oksijensiz kalma) durumu artar, kandaki alyuvarlar ve kılcal damar sayısında artış olur.

Aklimatizasyon Sorunları Başlama Belirtileri:

1. Nefes alıp vermede zorlanmalar
2. Buna bağlı olarak yorulmalar
3. Devamında kaslarda yorulmalar ve kramplar
4. Hızla artan kusma
5. Başta meydana gelen şiddetli ağrılar

Bu sorunları yaşamamak için (irtifaya göre değişiklik gösterse de);

1. Ana kampta (buna zeminde kamp diyelim) 2 gün kamp ve yürüyüşler yapmak (bazen irtifaya göre günlerce bu kampta kalınabilir)
2. Zirve ile ana kamp arasındaki irtifayı, yine bulunulan irtifa ve hava şartlarına göre üçe, dörde bölüp, iki veya üç ara kamp kurup, yine buralarda birkaç gün kalıp yürüyüşler ve kısa tırmanışlar yapmak.
3. Karşılaşılacak sorunlarda ana kampa veya bir üst kampa inip aklimatize olmaya devam etmek, sonra yürüyüşe veya tırmanışa devam etmek.

Tüm bunlar doğru hareketler olup, fayda sağlayacaktır.

Ama dağa çıkmadan önce vücudun antrenmanlı olmasını sağlamak zorundayız. Bunu için de kalp, akciğer ve kasları devamlı çalıştıracak antrenmanlar yapmalıyız. Hatta beslenme şeklimiz bile aklimatizasyonumuzu etkiler.

Aklimatize Olmuş Biri;

1. Rahat uyur
2. İştahlıdır
3. Şehvetlidir :)


Kutsal Zafer Şahin - 10 Haziran 2006





En iyi dağcı, nereden döneceğini iyi bilen dağcıdır



Yüksek irtifanın insan vücudundaki etkileri



Tırmanışta beklemeli rota planlama örneği